مقررات ارز دیجیتال و پیامدهای قانونی آن

 مقررات ارز دیجیتال و پیامدهای قانونی آن

سیستمهای ارز دیجیتال از شبکه های محاسباتی توزیع امن که رمزنگاری شدهانود اسوتفاده موی –
کنند تا ارزش اقتصادی را مبادله و از تعوداد بیشوتری از برناموه هوای کواربردی )اپلیکیشون هوا(
پشتیبانی کنند. ماهیت این سیستم عاملهای محاسباتی و قلمرو برنامههای کاربردی )اپلیکیشون –
های( آن، مسائل مهمی در زمینه انطباق با قانون ایجاد میکند. بسیاری از حوزههوای قضوایی در
سراسر دنیا در حال بررسی این موضوع هستند که سیستمهای ارز دیجیتال تا چوه میوزان تحوت
تأثیر قوانین و مقررات موجود هستند و برای پاسخگویی به رشد پولهای دیجیتال، چه میزان از
قوانین و مقررات موجود باید اصالح شوند یا قوانین جدید وضع گردد. با ایون حوال، در حوال
حاضر روشن است که فعالً در عوالم واقوع در هور حووزه قضوایی طیوف متنووعی از قووانین و
مقررات قابل اعمال بر پولهای دیجیتال و برنامههای کاربردی )اپلیکیشنهوای( آن وجوود دارد.
در این شرایط، توسعهدهندگان، توزیعکنندگان و کاربران پولهای دیجیتال و سیستمهای مورتبط
با آن، در حال حاضر با مسائل مهم مربوط به انطبواق بوا قوانون مواجوه هسوتند. شوناخت ا یون
الزامات قانونی موجود و بالقوه برای استفاده موفقیتآمیز از سیسوتم عامول هوای ارز دیجیتوال و
برنامههای کاربردی )اپلیکیشنهای( آن ضروری است.
۸ واژگان کلیدی: بیتکوین،
۲ بالکچین،
برزیل، چوین، حمایوت از مصورف کننوده، تبودیل، ارز
۳ دیجیتال، کلید عمومی، قوانین، استخراج، پولشویی، مقررات، کیف پول.

۱- Bitcoin.
۲- Blockchain.
۳ – Wallet.
www.SID.ir
Archive of SID
۰۵۰
مقدمه
به رهبری بیتکوین، طیفی از سیستمعاملهای تبادل ارزش اقتصادی تولید شده توسط رایانه که
به عنوان ارز دیجیتال شناخته میشوند، در حال حاضر یوک مکانیسوم کارآمود و شو فاف بورای
پرداختهای سریع، راحت و جهانی و نیز معامالت مربوط به مبادله ارزش فوراهم موی آوردنود.
پولهای دیجیتال از یک سیستم کامالً مبتنی بر رایانه بورا ی ایجواد و بوه اشوتراک گوذار ی ارزش
اقتصادی استفاده میکنند. به این ترتیب، پولهای مجازی گروههای متشکل از افراد و سو ازمان-
های خصوصی را قادر میسازند به طور مستقیم بدون نیاز به بسیاری از واسطههای مالی سونت ی
مانند بانکها در معامالت اقتصادی مشارکت نمایند. این فرایند »حذف واسوطه هوای « موالی کوه
توسط ارز دیجیتال تسهیل شده است، از بعد قانونی، مقرراتی و سیاست عمومی مفهووم عمیقوی
دارد.
مبحث نخست- معرفی نحوه اعملکرد پولهای مجازی
پولهای دیجیتال که اغلب به عنوان پولهای مجازی نیز شناخته میشوند، مبتنی بور الگووریتم –
۸ های ریاضی هستند. این الگوریتمها در قلب پولهای دیجیتال قرار دارند و به نرمافزار منبع باز
متصل میشوند که برای همه شورکت کننودگان در جامعوه ارز دیجیتوال قابول دسترسو ی اسوت.
فعالیتهای حساس در سیستم ارز دیجیتال مانند ایجاد پول و اعتبارسنجی معامالت، در واقع از
طریق فرآیند توسعه راهحلهای پازلهای ریاضی بسیار پیچیده انجام میشود. به عنوان مثوال در
شبکه بیت کوین، کاربران، نرمافزار مجانی کوه هموان نورم افوزار مشوتری بیوت کووین اسوت را
بارگیری )دانلود( میکنند و آن را بر روی رایانه خود نصب میکنند. نرمافزار مشتری بیتکووین
به عنوان یک کیف پول و یا سیستم ذخیوره سوازی بورا ی بیوت کوو ین عمول مو یکنود و قابل یوت
رمزنگاری و امضای دیجیتال مورد نیاز برای شرکت در سیستم بیتکوین را فراهم میکند.
سیستمعاملهای امن پول مجازی که مبتنی بر رمزنگاری هستند مانند بیتکوین، کامالً وابسته به
سیستم اصلی )کلیدی( رمزنگاری عمومی و خصوصیاند. این قابلیت رمزنگاری و تأیید نیوز بوا
نرمافزار سرویس گیرنده )مشتری( که بر روی رایانههایشان نصب شده یکپارچوه شوده اسوت.

۱- Open source software.
www.SID.ir
Archive of SID
۰۵۱
برای بیت کوین، کلیدهای عمومی تولید شده برای اعضای جامعوه مشوتمل بور ردیوف هوایی از
کاراکترهای الفبایی و عددی هستند که اصوالً طول آنها بین ۲۴ تا ۳۷ حورف اسوت . کلیودهای
خصوصی بیتکوین نیز ردیفهایی از کاراکترهای الفبایی و عددی است که به صورت تصادفی
تولید شده و طول آنها ۷۴ کاراکتر است. کاربران میتوانند چندین کلید عمومی ایجواد کننود و
برای هر کلید عمومی یک کلید اختصاصی مرتبط نیز ایجاد میشود. کلیدهای عمومی به راحتو ی
در دسترس سایر کاربران سیستم مو یباشود. آن هوا در واقوع، حسواب هوا ی ارز دیجیتوالی قابو ل
شناسایی برای کاربران محسوب میشوند. هر کلید خصوصی از لحاظ ریاضوی مورتبط بوا یوک
کلید عمومی است. کلیدهای خصوصی برای هیچ شخصی غیر از صاحب حسواب در دسوترس
نیست. کلیدهای خصوصی برای تأیید هویت صاحب حساب قبل از انجام مبادلوه ارز دیجیتوال
ضروری هستند. کلیدهای خصوصی در اصل همان ارز دیجیتال است؛ زیورا دسترسو ی بوه ا یون
کلیدها دسترسی به تمام ارزهای مرتبط با آن حساب کاربری خاص را فراهم میکند.
در استفاده از نرمافزار دانلود شده مشتری، یک کاربر بیتکوین باید میزان پول مورد انتقال و نیز
دریافتکننده آن را مشخص نماید. کاربر همچنین باید هویت خود را تأییود نمایود و از طریوق
امضای دیجیتال، انجام معامله را تأیید نماید. تمام این مراحل برای انجام معامالت پردازش شده
توسط نرمافزار مشتری الزم است. کلید خصوصی کاربر برای دسترسی به کیف پول ایمن که در
آن بیتکوینهای کاربر ذخیره میشود، مورد نیواز اسوت. اسوتفاده از کل یود خصوصو ی امضوا ی
دیجیتالی الزم برای تأیید معامله را فراهم میکند. در سیستمهوای پوول ی مجواز ی، امنیوت کلیود
خصوصی ضروری است، زیرا این روش تأیید هویت کاربر و مجوز انجام تمام معامالت اسوت.
شخصی که کلید خصوصی مربوط به حساب ارز دیجیتوال را دارد کنتورل ک امول آن حسواب را
دارد.
مبحث دوم- جایگاه بالکچین در اعملکرد پول مجازی
بیت کوین و سایر سیستمعاملهای مجازی مبتنی بر رمزنگواری، از یوک دفترچوه »بوالک چوین «
برای ثبت و تأیید همه معامالت استفاده میکننود. در واقوع بوالک چوین، مستندسوازی )بایگوانی
سوابق( همه معامالت مربوط به ارز دیجیتال است. سابقه معامله یا اسونادی کوه در بوال کچو ین
www.SID.ir
Archive of SID
۰۵۳
موجود است، کامل، غیر قابل تغییر و قابل دسترسی برای همه کاربران این سیستمعامول اسوت.
این اطالعات، به ترتیب زمانی، یک سابقه کامل از طرفین معامله، مقدار ارز دیجیتوال پوردازش
شده در هر معامله و همچنین زمان و تاریخ هر معامله است. اطالعوات موجوود در بوالک چوین
برای پردازش تمام معامالت و برای اطمینان از یکپارچگی پایدار سیستم پول استفاده موی شوود.
این یکپارچگی برای حفظ اعتماد کاربران ضروری است تا سیستم را به عنوان یک ابزار بوادوام
برای تبادل ارزش اقتصادی حفظ کند.
هر مرتبه که معامله ارز دیجیتال )تأیید( شود، جزئیات آن معامله به بالکچین اعوالم موی گوردد.
جزئیات مربوط به هر معامله عبارتاند از آدرس عمومی صاحب قبلی پولی که در حال حاضور
منتقل میشود )یعنی آدرس عمومی منتقلکننده پول به شخصی که اکنون معامله فعلو ی را تأییود
میکند(، مقدار پولی که در حال حاضر ارسوال موی شوود و آدرس عموومی گیرنود ه پیشونها دی.
هنگامی که اطالعات معامله به بالکچین منتقل میشود، معامله بورای مودت زموان کوتواه ی در
انتظار باقی ماند؛ زیرا بالکچین، پردازشِ اطالعات معامله و در نهایت معامله را تأیید موی کنود.
برای معامالت بیتکوین، معموالً فقط چند دقیقه طول میکشد توا تأییود در یافوت شوود . تأییود
معامله در واقع فرآیندی است که توسط آن شرکتکنندگان در شبکه، به صورت ریاضی بررسی
میکنند که پول مربوط به معامله پیشنهادی در واقع متعلق بوه طورف درخواسوت کننوده معاملوه
است و قبالً به شخص دیگری منتقل نشده است.
۸ تأیید بالکچین در هر معامله توسط »معدنچیان«
مربوط به بالکچین انجام میشود. معودنچ یان
بیتکوین رایانه هایی هستند که ظرفیت محاسبات را برای ذخیره و پشتیبانی بالکچوین فوراهم
میکنند. با استفاده از اطالعات ارائه شده در ارتباط با هر معاملوه پ یشون هادی، معودنچ یان از یوک
فرآیند خودکار برای بررسی دادههای تاریخی )سوابق( ذخیره شده در بالکچین استفاده میکنند
تا تأیید کنند که معامله پیشنهادی مشروع است و میتواند توسط بالکچین پذیرفته شوود. پوس
از اتمام این بازبینی، معامله تأیید شده است، انتقال ارز انجام میشود و رکورد توار یخی )سوابقه(
موجود در دفترچه بالکچین تنظیم میشود توا مونعکس کننوده جزئ یوات معاملوه جد یود باشود.
معدنچیان برای کمک به تأیید تمام معامالت بیت کوین، یک هزینه معامله دریافت میکنند.

۱- Miners.
www.SID.ir
Archive of SID
۰۵۴
مبحث سوم- نحوه انتشار پول مجازی
عالوه بر بازبینی و تأیید معامالت، معدنچیان در سیستم بیت کوین مسئول ایجاد بیتکوینهوای
جدید هستند؛ بنابراین استخراج معدن )معدنکاری( هسته اصلی فرآیند رمزنگاری است. این امر
دقت و مشروعیت کل جامعه و سیستمعامل پول مجازی را تضمین موی کنود . اسوتخراج معودن
)معدنکاری( با استفاده از نرمافزار طراحی شده برای این هدف انجام میشود کوه در برخو ی از
۸ رایانهها )گرهها(
در شبکه پول مجازی قرار دارد. این نرمافزار برای حل الگوریتمهوای پ یچیوده
مورد استفاده قرار میگیرد. در واقع، رایانه هایی که به عنوان گره در سیسوتم عامول ارز دیجیتوال
به کار گرفته میشوند به جهت ارائه توان محاسباتی الزم برای عملیات تأیید، تحلیول و ذخیوره
که برای ایجاد، پشتیبانی و حفظ بالکچینها الزم است اختصاص داده شدهاند. در عوض ارائوه
این خدمات ضروری به جامعه پول مجازی، استخراجکنندگان معدن )معدنچیان( مالک برخی از
پولهای تازه تولید شده میگردند.
در شبکه بیتکوین، پول جدید با توجه به یک برنامه مستمر و از پیش تعیین شده منتشور موی –
۲ شود.
انتشار بیتکوینهای جدید از طریق یک الگوریتم خاصی انجام میشود که هر ده دقیقوه
یکبار پنجاه بیت کوین جدید را منتشر میکند و میزان انتشار آن تقریباً هر چهار سوال توا سوال
۲۸۴۹ تقریباً نصف خواهد شد. سیستم بیتکوین برای پشتیبانی از ایجاد حداکثر بیسوت و یوک
میلیون بیت کوین طراحی شده است و زمانی که این مقدار استیفا شود، هیچ بیت کوین جدیدی
ایجاد نخواهد شد. استخراجکنندگان معدن )معدنچیان( برای شناسایی بلوک بعود ی بیوت کوو ین
رقابت میکنند. آنها این کار را با حل پازلهای رمزنگاری بسیار پیچیده انجام میدهند، این کار
با بهکارگیری الگوریتمهای تخصصی در حجم گسوترده ای از دادههوا بورا ی شناسوا یی الگوهوا ی
منحصر به فرد مربوط به بلوکهای جدید بیت کوین صورت میپذیرد. نخستین استخراجکننوده
معدن )معدنچی( که پازل را حل کند و بلوک جدید بیت کوین را شناسایی نماید تأسیس بلووک

۱- Nodes.
۲- Internet Document, Financial Action Task Force, “Guidance for a Risk-Based Approach to
Virtual Currencies” Appendix B, 2015 [Online]. Available
:www.fatf.org/media/fatf/documents/reports/Guidance-RBA-Virtual-Currencies.pdf [Accessed:
۲۶th June 2015].
www.SID.ir
Archive of SID
۰۵۵
جدید را به جامعه اعالم میکند. پس از تأیید صحت نتیجه اعالم شده، بلوک جدید بوه بوال ک-
چین اضافه میشود و معدنچی مربوطه، میزان از پیش تعیین شدهای از بیت کوینهای جدیود را
دریافت میکند.
سیستمعامل بیت کوین و دیگر ارزهای مجازی در اصل بور تعامول مسوتق یم بوا کواربران نهوا یی
تمرکز داشتند. مطابق این مدل، افرادی که میخواهند پول مجازی خود را خرج کرده یا به نحوو
دیگری استفاده نمایند مستقیماً نرمافزار الزم برای مشتری را بارگیری )دانلود( کرده و کیفهای
پول خود را بر رایانههای خود نصب و مدیریت میکنند. با این حال، بوه طوور فزاینوده ای، بوه
۸ منظور جذب بیشتر کاربران بالقوه ارز دیجیتال، ارائهدهندگان خدمات شخص ثالث
شوروع بوه
کار کردهاند به این نحو که به کاربران ارز دیجیتال خدماتی ارائوه موی دهنود کوه اسوتفاده از ارز
دیجیتال را بسیار راحتتر و امنتر سازد.
۲ اکوسیستمهای کاملی در ارتباط با سیستمهای پول مجازی مثل بیت کوین ظهوور کورده انود.
در
مرکز این سیستمهای ارز دیجیتال مخترعانی هستند که الگوریتمهوا و نورم افزارهوا ی اساسو ی را
ایجاد میکنند که این الگوریتمها و نرمافزارها، پولها را فعال میکننود . منتشورکنندگان
۳
کسوانی
هستند که پولها را تولید میکنند و معدنچیان معادن محاسباتی را موی سوازند کوه آن هوا کنتورل
پشووتیبانی، اعتبارسوونجی و مستندسووازی تمووام معووامالت پووول مجووازی را در اختیووار دارنوود.
ارائهدهندگان خدمات پردازش، انتقال واحدهای ارز دیجیتوال را پشو تیبانی و تسوه یل موی کننود.
ارائهدهندگان خدمات کیف پول یا ذخیرهسازی، امکان نگهداری از ارز دیجیتال را برای دیگران
۱ انجمنهایی ۴ فراهم میکنند. بورسها و سیستمعاملهای معامالتی،
را فراهم میکنند کوه در آن
۷ پولهای دیجیتال میتوانند خریداری و فروخته شوند. ارائهدهنودگان خودمات تبود یل،
تبود یل
پولهای سنتی به ارزهای دیجیتال و بالعکس را تسهیل میکنند. در نهایت، افراد و شرکتهوایی

۱- Third party service providers.
۲- Internet Document, European Central Bank, “Virtual currency schemes – a further analysis”,
۲۰۱۵ [Online]
Available: www.ecb.europa.eu/pub/pdf/other/virtualcurrencyschemes.pdf [Accessed 6th April
۲۰۱۵].
۳- Issuers.
۴- trading platforms.
۵- Forums.
۶- Conversion service providers.
www.SID.ir
Archive of SID
۰۵۶
که مایل به پذیرش پرداخت به شکل پول مجازی هستند، به عنوان اعضای اصلی اکوسیستمهای
ارز دیجیتال عمل میکنند.
پولهای دیجیتال به طور فزایندهای برای خرید طیفی از کاالها و خودمات موورد پوذیرش قورار
میگیرند. این محبوبیت رو به رشد، باعث شده که تعداد قابل توجهی از مردم در سراسر جهان،
موارد استفاده بالقوه از پول مجازی برای انواع برنامههوای کواربرد ی )اپلیکیشون هوا( را بررسوی
نمایند. گر چه هنوز هم از تجارت معمولی استفاده میشود، ارزهای دیجیتوال، بوه و یوژه بیوت –
کوین، به طور گستردهای مورد استفاده قرار میگیرند تا توجه شرکتهای بزرگ و دولوت هوا را
در بسیاری از نقاط جهان جلب کنند. با وجود این واقعیت که بیتکوین برجسوته تورین س یسوتم
ارز دیجیتال در جهان است، تنها سیستم در حال اجرا در این حووزه نیسوت . انوواع مختلفو ی از
۸ دیگر سیستمعاملهای پول مجازی در حال اجرا هستند، از جمله سیستمهایی مانند لیتکوین
.
۲
۳ مبحث چهارم- نحوه برخورد دولتها با پول مجازی
گفتار نخست- تشویق استفاده از پولهای دیجیتال
انواع گوناگونی از کشورها و حوزههای قضایی منطقهای در سراسر جهان در حوال پاسوخگویی
به پیامدهای قانونی، مقرراتی و سیاستهای عمومیِ افزایش محبوبیت و گسترش سریع اسوتفاده
۴ از سیستمهای ارز دیجیتال هستند. بعضی از حوزههای قضایی، مانند جزایور موانش )آلودر نی(،
سیاستهای ابتکاری برای تشویق استفاده از پولهای دیجیتال و جذب عملیات تجاری مسوتلزم
۱ استفاده از سیستمعاملهای ارز دیجیتال در نظر میگیرند.

۱- Internet Document, Litecoin, “Litecoin”, ۲۰۱۵ [Online]. Available: https://litecoin.org
[Accessed: 15th May 2015].
۲- Litecoin.
۳
– دش این زمینه شجوع شود به گزاشش تمیه شده توسط مرکز پژوهشهای مجلس شوشای اسالمی با عنوان »اشز مجازی:
قانونگذاشی دش کشوشهای مختلف و پیشنمادها برای ایران« تمیه شده دش شمریوش ماه ۱۳۳۱.
۴- Channel Islands (Alderney).
۵- Internet Document, No Author Given, “Government Needs to Make Bitcoin Regulation”, ۲۰۱۳
[Online]. Available:
http://economy.hankocki.com/page/economy/201312/e2013122715412370070.htm [Accessed 5th
January 2014].
www.SID.ir
Archive of SID
۰۵۷
گفتار دوم- احتیاط در استفاده از پولهای دیجیتال
کشورهای دیگر نظیر بلژیک در ارتباط با سیستمهای پول مجازی محتاط باقی مانوده انود اموا در
۸ خصوص نظارت مقرراتی فعال بر توسعه و فعالیتهای آنها احساس نیاز فوری نمیکننود.
بوه
نظر میرسد که در حال حاضر اکثریت دولتها در سراسر جهان موضع ایستادن و تماشا کوردن
را اتخاذ کردهاند؛ موضعی مشابه بلژیک. به نظر میرسد اتخاذ موضع ایستادن و تماشا کوردن توا
اندازه زیادی ناشی از عدم توانایی این دولتها در کنترل مستقیم ایجاد و استفاده از پول مجازی
است. سیستمهای ارز دیجیتال مانند بیتکوین سیستمهای خصوصی هستند که بر اساس توافوق
دو جانبه و رضایت طرفهای دخیل عمل میکنند. اِعمال کنترل بر این سیستمهوای خصوصوی
برای دولتها بسیار دشوار است.
گفتار سوم- تسهیل توسعه سیستمهای پولی دیجیتال
برخی از کشوورها در حوال تغ ییور چوارچوب قوانون ی و مقرراتوی خوود بورا ی تسوه یل توسوعه
سیستمهای پولی دیجیتال هستند. برای نمونه، این قسم تالشها در برزیل در حال انجام اسوت.
در سال ۲۹۸۳ ،دولت برزیل قانونی را تصویب کرد که راه را برای افزایش استفاده از پوول هوا ی
دیجیتال و دیگر اَشکال پرداختهای الکترونیکی و موبایلی هموار نموود .
۲
قوانون مزبوور ایجواد
پولهای الکترونیکی را مجاز نمود و پولهای الکترونیکی را به عنوان منابعی معرفی نمود که بور
روی یک دستگاه یا یک سیستم الکترونیکی ذخیره شده و کاربران نهایی را قوادر موی سوازد کوه
عملیات پرداخت را انجام دهند. این قانون و مجوزهای مربوطه بر پولهای دیجیتال مانند بیوت –
کوین و طیف وسیعی از دیگر سیستمعاملهای پرداخت الکترونیکی و موبایلی اعمال میشود.
ابتکار عمل برزیل در قانونگذاری به چند دلیل مختلف دارای اهمیت است. ایون امور از آن رو
مهم است که نشاندهنده اعتقاد مقامات برزیلی به این امر است که اقدام بوه قوانون گوذاری، بوه

۱- Internet Document, No Author Given, “Written Question and Answer No. 5-8723 to Belgium
Finance Minister, Martine Tuelman”, Apr. 16, 2013 [Online]. Available:
www.senate.be/www/?Mlval=/index_senate&MENUID=23100&LANE=fr (search by question
number) [Accessed: 3rd September 2013].
۲-Internet Document, No Author Given, “Law No. 12,865 of Oct. 9, 2013”, ۲۰۱۳ [Online].
Available: www.receita.fazenda.gov.br/Legislacao/leis/2013/lei/2865.htm [Accessed: 15th
December 2013].
www.SID.ir
Archive of SID
۰۵۸
واضح نمودن و مدیریت منافع رو به رشود موردم در اسوتفاده از ارز دیجیتوال کموک موی کنود.
بسیاری از کشورهای دیگر، شاید اکثریت آنها، هنوز به این نتیجه نرسیدهاند که در مراحل اولیه
توسعه ارز دیجیتال اقدامات قانونی گستردهای مورد نیاز است. به نظر میرسد، در حال حاضور،
اکثر دولتها راهبردی اتخاذ کردهاند که بدون ایجاد ساختار رسمی نظارتی قوانون ی و مقرراتوی،
توسعه ارز دیجیتال را اجازه داده و بر آن نظارت میکنند.
قانونگذاری برزیل در مورد ارز دیجیتال از حیث تعریفی که از پول الکترونیک ارائه نمووده نیوز
قابل توجه است. قانون برزیل تعریف به ظاهر گستردهای از ارز دیجیتال را پذیرفتوه اسوت کوه
قلمرو قانون را به نحو قابل توجهی گسترده کورده اسوت. برزیول ارز دیجیتوال ی را بوه گونوه ای
تعریوف کورده کوه شوامل سیسوتمهوای مبتنوی بور رمزنگواری ماننود بیوتکووین و طیفوی از
سیستمعاملهای دیجیتال فعلی میگردد. عالوه بر این، در طبقهبندی ارز دیجیتال، قوانون برز یول
اساساً شامل تمام سیستمهای پرداخت است که از ارتباطات دیجیتال و دستگاهها و شوبکه هوای
پردازش اطالعات استفاده میکند. دامنه کاربرد قانون برزیل گسترده است. دولت برزیول اساسواً
طیف گستردهای از سیستمهای پرداخت الکترونیکی را به عنوان پوول الکترونیکوی دسوته بنودی
میکند. این رویکرد گسترده برای نظارت بر ارز دیجیتال میتواند در آینده توأثیر قابول تووجه ی
داشته باشد.
رویکرد کشور برزیل مسائل قانونی، مقرراتی و سیاست عمومی مربوط به پوول هوا ی مجواز ی را
عموماً در بستری وسیعتر از سیستمعاملها و مکانیسمهای پرداخوت الکترون یکوی موورد بحوث
قرار میدهد. به نظر میرسد این استراتژی از اهمیت زیادی برخوردار است. به نظر میرسد این
که طیف وسیعی از سیستمهای پرداخت الکترونیکی با هم مورد بررسی قرار گیرند، کارآمدتر و
مؤثرتر از آن است که تالش شود تا پولهای دیجیتال از دیگر سیسوتم هوای پرداخوت د یجیتوال
موجود و در حال ظهور تمایز داده شود. به جای بررسی کردن نیواز بوه نظوارت قوانونی علوی –
الخصوص بر پولهای دیجیتال، بسیار منطقی است که پول مجازی در زمینه مجموعوه در حوال
۸ رشد و متنوع از گزینههای پرداخت الکترونیکی
مورد بررسی قرار گیرد. هدف مطلوب دولوت –

۱- Electronic payment options.
www.SID.ir
Archive of SID
۰۵۹
۸ ها باید این باشد که گسترش مجموعهای از گزینههای سیستمعامل پرداخت الکترونیکی
که در
عین مناسب بودن برای کاربران، امن و کارآمد نیز هسوتند، تسوهیل نماینود. گوروه محودود ی از
حوزههای قضایی استفاده از ارزهای مجازی را ممنوع یا به شدت محدود کورده انود. در بعضو ی
موارد، دالیل اظهار شده برای ممنوعیت شامل نگرانوی هوایی نظ یور نوسوانات ارز یوابی ارزهوا ی
دیجیتال، احتمال اشتباه کاربر و قابلیت فعالیتهای پولشویی میشوود. در برخو ی از حووزه هوای
قضایی، نگرانی در مورد امنیت سیستم ارز مجازی نیز وجود دارد. با این وجود، احتماالً دولوت –
هایی نیز که استفاده از ارزهای دیجیتال را محدود میکنند میترسند که کنترل معوامالت موالی و
روابط تجاری را از دست بدهند. همانگونه که سیستمهای ارز مجازی مانند بیتکوین کواربران
را قادر میسازند تا به طور مستقیم در ایجاد و بهرهبرداری از سیستم تبادل ارزش شورکت کننود
و یک سیستم شفاف برای پشتیبانی از تمام معامالت فراهم میکنند، جوامع ارز مجازی قابلیوت
توانمندسازی افراد را نیز دارند. چنین توانمندسازی میتواند چالشهایی برای دولتهایی که بوه
کنترل گسترده شهروندان خود متکی هستند، ایجاد کند.
گفتار چهارم- ایجاد محدویت در استفاده از پولهای دیجیتال
یک نمونه از دولتهایی که در حال حاضر استفاده از ارز دیجیتال را بوه شودت محودود کورده،
دولت چین است. مقامات چینی، بیتکوین و دیگر ارزهای دیجیتال را به جوای ارز، بوه عنووان
»کاالهای مجازی«
۲
۳ توصیف میکنند.
در چین، بانکها و دیگر مؤسسات پرداخت از معاملوه در
بیتکوین و دیگر ارزهای دیجیتال منع شدهاند. آنها از خرید یا فروش ارزهوا ی دیجیتوال منوع
شدهاند. آنها همچنین از پذیرش یا استفاده از پول دیجیتال بوه عنووان وسو یله پرداخوت بورا ی
کاالها یا خدمات منع شدهاند. بانکها و مؤسسات پرداخت در چو ین همچنو ین از تبود یل بیوت
کوین و دیگر ارزهای دیجیتال به ارزهای سنتی منع شدهانود. ایون رویکورد مقوررات گوذاری در
چین، نوعی مقرراتگذاری غیرمستقیم برای دولتها را نشان میدهود. بعضو ی از دولوت هوا بوه

۱- Electronic payment platform options.
۲- Virtual commodities.
۳- Internet Document, No Author Given, Notice on Precautions Against the Risks of Bitcoins”,
۲۰۱۳ [Online].
Available:www.pbc.gov.cn/publish/goutongjiaoliu/524/2013/10131205153156832222251/201312
۰۵۱۵۳۱۵۶۸۳۲۲۲۲ %۲۰۲۵۱.html and https://vip.btcchina.com/page/bocnotice2013 [Accessed: 10th
January 2014].
www.SID.ir
Archive of SID
۰۶۱
جای این که مستقیماً ایجاد، توزیع و اسوتفاده از ارزهوا ی مجواز ی را ممنووع کننود، اسوتفاده یوا
پذیرش این ارزها توسط مؤسسات کلیدی تحت نظارت نظیر بانوک هوا و سوا یر ارائوه دهنودگان
خدمات مالی را ممنوع کردهاند. به این ترتیب، توسعه و استفاده از ارزهای مجازی بدون نیاز به
اقدام قانونی برای ممنوعیت ارزهای دیجیتال محدود شده است.
گفتار پنجم- رویکرد کشور جمهوری اسالمی ایران
در خصوص ارزهای دیجیتال قوانین یا مقررات خاصی در کشور به تصویب نرسیده است؛ لوذا
برای بررسی قواعد حاکم بر آن باید به قواعد عمومی رجوع کرد.
این ارزها با توجه به آنکه فاقد جنبه فیزیکی هستند و وجود و اعتبار آنهوا در فضوای مجوازی
محقق میشوند از جنس »داده پیام« هستند. مطابق بند »الف« ماده ۲ قانون تجوارت الکترونیکوی
مصوب ۸۳۱۲ :داده پیام (Message Data (هر نمادی از واقعه، اطالعات یا مفهوم اسوت کو ه
با وسایل الکترونیکی، نوری و با فناوریهای جدید اطالعات تولید، ارسال، دریافت، ذخیوره یوا
پردازش میشود؛ نظر به آن که این ارزها از جنس داده پیوام هسوتند از حیوث نقول و انتقوال و
مبادله اطالعات تابع قانون تجارت الکترونیک هستند، مطابق ماده ۸ قانون تجوارت الکترونیکوی
مصوب ۸۳۱۲« :این قانون مجموعه اصوول و قواعودی اسوت کوه بورای مبادلوه آسوان و ایمون
اطالعات در واسطههای الکترونیکی و با استفاده از سیستم های ارتباطی جدید به کار میرود.«
در قانون مبارزه با قاچاق کاال و ارز مصوب ۸۳۰۲ واژه ارز به نحوی تعریوف شوده کوه شوامل
ارزهای مجازی نیز میشود. مطابق بند »پ« مواده ۸« قوانون مبوارزه بوا قاچواق کواال و ارز« ارز
۸ عبارت است از: »پول رایج کشورهای خارجی، اعم از اسکناس، مسکوکات،
حوالجات ارزی و
سایر اسناد مکتوب یا الکترونیکی است که در مبادالت مالی کاربرد دارد.«
از میان موارد مذکور در این بند عبارت »سایر اسناد مکتوب یوا الکترونیکوی … کوه در مبوادالت
مالی کاربرد دارد« نیازمند توضیح بیشتری است. همانطور که بیان شد به نظر موی رسود موراد از
اسناد مکتوبی که در مبادالت مالی کاربرد دارد اسنادی نظیر چک، برات و سفته است. لویکن در

۱ -نظریه مشوشتی شماشه ۲۳۲/۳۳/۱ موشخ ۳/۲/۱۳۳۳ اداشه کل حقوقی قوه قضائیه: »با توجه به بند »پ« ماده ۱ قرانون
مباشزه با قاچاق کاال و اشز مصوب ۳/۱۱/۱۳۳۲ ،مسهوکات خاشجی که دش مبادالت مالی کراشبرد داشد، مریتوانرد مشرمو
تعریف اشز باشد.«
www.SID.ir
Archive of SID
۰۶۰
باب این که مراد از اسناد الکترونیکی دارای کاربرد در مبادالت مالی چیست و چگونه موی تووان
قاچاق این اسناد را تصور نمود، محل بحث است.
به نظر میرسد این اسناد باید به گونهای باشند که ارزش مادی آنها در خود سند متجلّوی باشود
و در واقع به نوعی سند در وجه حامل الکترونیکی باشوند توا نقول وانتقوال ایون سون د را بتووان
نقلوانتقال ارز دانست؛ زیرا اگر غیر از این باشد و استفاده از این دادههای الکترونیکی صرفاً بوه
منزله یک دستور پرداخت به بانک باشد که مبالغ معین ارز را از یک حساب بوه حسواب دیگور
منتقل نماید، موضوع تابع بحوث حوالوه هوای ارزی خواهود بوود و ایون دادههوای الکترونیکوی
موضوعیت نخواهند داشت. لذا آن چه در حال حاضر به عنوان چوک الکترونیکوی و یوا مسوتر
)دبیت کارت ۸ کارت
۳ یا کردیت کارت ۲
( شناخته میشود نمیتواند ارز موضوع بند »پ« مواده ۸
»قانون مبارزه با قاچاق کاال و ارز مصوب ۸۳۰۲ »محسوب گردد. با لحاظ مطالب پیشگفته می-
۴ توان بتوان بیتکوین
را به عنوان مصداقی برای اسوناد الکترونیکوی دارای کواربرد در مبوادالت
۱ مالی، معرفی نمود.

۱ -مستر کاشت (card Master (شرکت خدمات مالی آمریهایی و چند ملیتی است که مقر اصلی آن دش شمر نیویوشک
دش ایاالت متحده آمریها قراش داشد. شیوه کسب دشآمد مستر کاشت دش سراسر جمان، به این صوشت است که از طریق
پرداختهای بینبانهی بازشگانی و همچنین از شاه صدوش کاشتهای اعتباشی به بانکها و یا اتحادیههای اعتباشی که از
خریداشان یا استفادهکنندگان از نام تجاشی “مستر کاشت” برای خرید انواع کاال یا خدمات، به صوشت دبیت کاشت یا
کردیت کاشت استفاده میکنند کسب دشآمد مینماید.
۲ -کاشت نقدی (card Debit (که به عنوان کاشتبانک یا چککاشت نیز شناخته میشود کاشتی پالستیهی است که به
داشنده آن این امهان شا میدهد به حساب خود نزد یک موسسه مالی، دسترسی الهترونیهی داشته باشد. بعضی از این
کاشتها داشای مبلغی پو هستند که به وسیله آن عملیات پرداخت انجام میشود، به این صوشت که پیغامی با مضمون
انتقا وجه به حساب دشیاوتکننده پو برای بانک صاحب کاشت اشسا میگردد. این کاشت میتواند به عنوان جایگزین
پو نقد دش هنگام خرید استفاده شود. دش برخی مواشد یک شماشه حساب اصلی برای استفاده انحصاشی از طریق اینترنت
اختصاص داده میشود و دیگر کاشت به صوشت ویزیهی وجود نخواهد داشت.
۳ -کاشت اعتباشی (card Credit (نوعی کاشت پرداخت است که برای اشخاص حقیقی یا حقوقی صادش میشود. این
کاشت به داشنده آن این امهان شا میدهد که بر پایه نوع قراشداد، از خدمات و کاالهایی برخوشداش شده و سامانه بمای آن شا
بپردازد؛ به عباشت دیگر یک “حد اعتباش” به کاشبر اختصاص داده میشود که میتواند از محل آن مبلغی شا برای
پرداخت، قرض بگیرد.
۴ -Bitcoin.
۵ -سیاه بیدی کرمانشاهی، سعید و همهاشان، حقوق کیفری اقتصادی: جرائم و تخلفات مالیاتی – اخال دش نظام
اقتصادی کشوش – قاچاق اشز و تخلفات اشزی – پولشویی، تمران، انتشاشات جنگل، ۱۳۳۱ ،صص ۱۴۳-۱۴۴.
www.SID.ir
Archive of SID
۰۶۱
در میان صاحبنظران کشور ما پدیده ارز مجازی از جنبههای مختلفی بررسوی شوده اسوت. بوه
عنوان مثال آیا پول مجازی کاال است یا پول؟ آیا مالیت دارد یا خیر؟ آیا خصوصوی بوودن پوول
۸ مجازی و فقدان دخالت دولت در آن در مشروعیت یا عدم مشروعیت آن تأثیری دارد یا خیر؟
لیکن باید توجه داشت که پرداختن به این مسائل خارج از موضوع مقاله حاضر است و در مقاله
حاضر باید رویکردی تقنینی و مقرراتی کشور در خصوص پدیده ارزهای مجازی مورد بررسوی
قرار گیرد.
بیان شد که در خصوص ارزهای مجازی به طور خاص قانون یا مقررهای در کشوور موا وجوود
ندارد؛ لیکن به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی در جلسوه سو یام شوورای عوالی مبوارزه بوا
پولشویی در تاریخ ۰ دی ماه ۸۳۰۷« ،بهکارگیری ابزار بیت کووین و سوایر ارزهوای مجوازی در
تمام مراکز پولی و مالی کشور ممنوع اعالم شد. از آنجوایی کوه انوواع ارزهوای مجوازی از ایون
قابلیت برخوردار هستند که به ابزاری برای پولشویی و تأمین موالی تروریسوم و بوه طوور کول،
جابهجایی منابع پولی مجرمان بدل شوند، حوزه نظارت بانک مرکزی بورا ی پیشوگیری از وقووع
جرائم از طریق ارزهای مجازی، موضوع ممنوعیت بهکارگیری ارزهای مجوازی را بوه بانوک هوا
ابالغ کرده است.
از این رو، با توجه به اهمیت موضوع، تموام شوعب و واحودهای تابعوه بانوک هوا و مؤسسوات
اعتباری و صرافیها باید از انجام هر گونه خرید و فروش ارزهای مذکور و یا انجوام هور گونوه
اقدامی که به تسهیل و یا ترویج ارزهای یاد شده بینجامد، به طور جد اجتنواب کننود. همچنوین
۲ الزم به ذکر است با متخلفین، برابر قوانین و مقررات مربوط برخورد خواهد شد.«

به نظر میرسد رویکرد فعلی کشور ما از حیث عدم قانونگذاری در خصوص ارزهوای مجوازی
مشابه کشورهای محتاط نظیر بلژیک است؛ لیکن از این حیث که عموالً بانوک هوا و مؤسسوات

۱ -ناصری مقدم، حسین، پو مجازی و چالشهای وقمی پیش شو، جستاشهای وقمی و اصولی، شماشه ۱ ،۱۳۳۱ ،ص
۱۲ .برای مالحظه مطالب مشابه دش این زمینه ش.ک. سلیمانیپوش، محمدممدی، برشسی وقمی پو مجازی، تحقیقات مالی
اسالمی، شماشه ۲ ،۱۳۳۱ ،صص ۱۱۱-۱۳۲؛ میرزاخانی، شضا، بیتکوین و ماهیت مالی- وقمی پو مجازی، مرکز
پژوهش، توسعه و مطالعات اسالمی سازمان بوشگ و اوشاق بماداش، ۱۳۳۱ ،صص ۳۱-۴۲.
۲- https: www.cbi.ir/showitem/17722.aspx.
www.SID.ir
Archive of SID
۰۶۳
مالی و اعتباری از معامله ارزهای دیجیتال ممنوع نموده است، موضعی مشابه کشور چین اتخواذ
نموده است.
مبحث پنجم- چارچوبهای قانونی حاکم بر ارز دیجیتال
در حال حاضر، فعالترین رویکرد در نظارت قانونی و مقرراتی بر عملیات ارز مجواز ی مربووط
به اعمال قوانین و قواعد حاکم بر انتقال پول است. این قوانین تقریباً در هور حووزه قضوا یی در
جهان به اجرا در میآیند و هدف اصلی آنها پیشگیری از پولشویی، یعنی تبدیل وجووه حاصول
از انجام غیرقانونی به وجوه حاصل از فعالیوت هوای تجوار ی مشوروع اسوت. در حوال حا ضور،
الزامات قانونی طراحی شده برای جلوگیری از پولشویی، رایجترین وسایلی است کوه از سووی
۸ دولت برای نظارت
بر سیستمها و معامالت ارز مجازی و تأثیرگذاری بور آن هوا موورد اسوتفاده
قرار میگیرد. این قوانین تمایل دارند بر الزامات ثبت، نظارت و گزارشدهی برای هموه طورف –
های دخیل در انتقال پول تمرکز نمایند. در حال حاضر، تعدادی از حوزههای قضایی که سوریعاً
رو به افزایش هستند قواعد حاکم بر انتقال پول را بر بوازیگران )مشوارکت کننودگان( اصولی در
اکوسیستم ارز مجازی مانند ارائهدهندگان خدمات تبدیل و مبادالت ارزی اعمال میکنند.
یکی دیگر از چارچوبهای قانونی بسیار فعال موجود که در حال حاضر به طور معموول بورا ی
تأثیر بر فعالیتهای ارز دیجیتالی اِعمال میگردد مجموعه قواعودی اسوت کوه حواکم بور ارائوه
خدمات مالی است. در بسیاری از حوزههوای قضوا یی، بانکودار ی، تجوارت کاالهوا، تبود یل ارز
خارجی و انواع دیگر خدمات مالی توسط مقامات دولتی تنظیم میشود. در حال حاضر بسیاری
از حوزههای قضایی در سراسر جهان، آن قواعد را به نحوی تفسیر موی کننود توا بور جنبوه هوای
خاص بازار ارز مجازی، مانند تبدیل بین ارزهای دیجیتوال و ارزهوا ی ملو ی سونت ی ماننود دالر و
یورو اعمال گردد. در حال حاضر، تعدادی از حوزههای قضایی که سریعاً رو به افزایش هسوتند
معموالً عملیات مهم ارز مجازی را به عنوان خدمات مالی تنظیمشده توصیف میکنند و لذا ایون
عملیات را بر ساختار قانونی مالی موجود اعمال میکنند.

۱- Monitor.
www.SID.ir
Archive of SID
۰۶۴
همچنین جامعه ارز دیجیتال مطابق مجموعهای پیچیده از توافقنامههای قراردادی عمول موی کنود
که تقریباً تمام بازیگران )شرکتکنندگان( کلیدیِ آن جامعه را پیوند میدهد. کسانی که ارزهوای
مجازی را ایجاد کرده، به اشتراک میگذارند، ذخیره میکنند و مورد استفاده قرار میدهند، اساساً
۸ تمام فعالیتهای خود را مطابق قراردادها انجام میدهند. بندها )مفاد(
و شوروط
۲
منودرج در آن
توافقنامه، مرزها و انتظارات بازار ارز دیجیتال را تعیین موی کنود. لوذا، در حوال حاضور حقووق
قراردادها نقش مهمی در ایجاد، توزیع و استفاده از تمامی انواع ارز دیجیتال ایفا میکنود . بنودها
)مفاد( توافقنامهها، فرآیندهای مذاکرهای که موافقتناموه هوا را ا یجواد موی کننود و راهکارهوایی
)مکانیسمهایی( که از طریق آن اختالفات قراردادی ارزهای دیجیتال حل میشود، یک مجموعوه
مهم از مسائل مربوط به انطباق با قانون محسوب میشود که در حال حاضر حووزه ارز مجواز ی
در تمام نقاط جهان با آنها مواجه است.
در آینده بسیار نزدیک، دیگر الزامات قانونی موجود به احتمال قریب به یقین، به نحو فزایندهای
به سمت اکوسیستم ارز دیجیتال هدایت میشوند. به عنوان مثال، بسیار روشن اسوت کوه ط یوف
گستردهای از استانداردها و مقررات حمایت از مصرفکنندگان در خصوص معامالت، روابوط و
خدمات ارز دیجیتال اعمال خواهد شد. همانطور که قابلیت دسترسی و محبوبیت بیتکووین و
دیگر سیستمهای ارز دیجیتال افزایش مییابد، قوانین و مقررات حمایت از مصرفکننودگان نیوز
قطعاً در محیط پول مجازی به طور فعال اعمال خواهند شد. عالوه بر ایون، چوارچوب جهوان ی
گسترده قوانین کیفری علیه سوءاستفاده از رایانهها، شبکههای کوامپ یوتری و دادههوا ی پوردازش
شده در سیستمهای کامپیوتری به احتمال زیاد به طور فعوال در زم ینوه سیسوتم هوا ، معوامالت و
عملیات ارز مجازی اعمال خواهد شد. با توجه به گستره وسیع قوانین ناظر بر جرایم کامپیوتری
و اطالعوات کوامپیوتری در سراسور جهوان، احتمواالً در آینوده نزدیوک، طیوف گسوتردهای از
فعالیتهای مربوط به شبکههای ارز دیجیتال در قلمرو این قوانین در نظر گرفته میشود.
با توجه به مسائل قانونی، مقرراتی و سیاست عمومی مربوط به جهان ارز مجازی، تشوخ یص دو
جنبه کلیدی این مسائل امری مهم است. در مورد توسعه و بهرهبرداری از فنآوریها، سیستمهوا

۱- Term.
۲- Condition.
www.SID.ir
Archive of SID
۰۶۵
و سیستمعاملهایی که ارزهای مجازی و برنامههای کاربردی )اپلیکیشنهای( مرتبط با آن را بوه
۸ صورت توانا،
پشتیبانی و حفظ میکنند، مجموعهای از مسوائل حقووقی وجوود دارد. مجموعوه
دیگری از مسائل حقوقی مربوط به تعامل برنامههو ای کواربردی )اپلیکیشون هوای( مختلوف ارز
مجازی با مصرفکنندگان حقیقی و همچنین شرکتها و سازمانهایی است که خارج از جامعوه
پول مجازی فعالیت میکنند.
به طور کلی، هدف یک سیستم حقوقی، نظارت منصفانه و مستحکم است. قواعود بایود شوفاف
باشند و به افراد مشابه یا کسانی که در شرایط مشابهی قرار دارند به یک صورت اعمال گردنود.
شاید مهمترین چالشی که سیستمعامول هوای ارز مجواز ی و برناموه هوا ی کواربرد ی آنهوا بورا ی
سیستمهای حقوقی در سرتاسر جهان به وجود آورده است، طیف وسیعی از کاربردها )فواید( و
برنامههای کاربردی )اپلیکیشنهایی( هستند که آنها میتوانند پشتیبانی کنند. این سیستمعاملها
میتوانند پرداختهای مربوط به معامالت را پردازش کننود ، ایجواد و دادوسوتد اوراق بهوادار و
سایر ابزارهای مالی را پشتیبانی کنند، مذاکره، انعقواد و اجورا ی قراردادهوا ی تجوار ی را تسوهیل
نمایند و مجموعه گستردهای از دیگر فعالیتهای متنوع را پشتیبانی نمایند.
با توجه به این طیف وسیع از برنامههای کاربردی )اپلیکیشنها(، مجموعوه واحودی از قووان ین،
مقررات و قواعدی که حاکم بر تمام فعالیتهای سیستمهای پوول ی دیجیتوال باشود نوه در حوال
حاضر وجود دارد و نه هیچ وقت به وجود خواهد آمد. هرگز یک قانون واقعی بوه نوام »قوانون
ارز دیجیتال« به وجود نخواهد آمد. در عووض، گسوترش فعالیوت هوای سیسوتم عامول هوای ارز
مجازی تقریباً بر تمام دستههای قووانین موجوود توأثیر خواهود گذاشوت . ارز دیجیتوال، حقووق
قراردادها و معامالت تجاری، قانون حمایت از مصرفکننده، حقوق اوراق بهادار، حقوق امووال،
۲ حقوق تراست
و امالک و اساساً هر دسته دیگوری از قو وانین و مقوررات را تحوت توأثیر قورار
خواهد داد. این شرایط، بیسابقه نیست. با توسعه و گسترش اینترنت و نیز با گسترش قلمورو و
پیچیدگی تجارت الکترونیک، ما تحوالت مشابهی با وضع ذکر شده را مشاهده کوردیم. توسوعه
چشمگیر استفاده از اینترنت، به طور عام و علیالخصوص توسعه استفاده از تجارت الکترونیک،

۱- Enable.
۲- Trust.
www.SID.ir
Archive of SID
۰۶۶
منجر به این شد که تقریباً همه اَشکال قوانین و مقررات مربوط به فعالیتها، معامالت و روابوط
مرتبط با اینترنت و تجارت الکترونیک به کار گرفته شوند. پیشرفت مشابه با آنچه بیان گردید، با
استفاده از سیستمعامل ارز مجازی توسعه خواهد یافت. همانطور که قلمرو و تنوع برناموه هوای
کاربردی )اپلیکیشنهای( مربوط به سیستمعاملهای مجازی گسترش مییابد، مجموعهای رو به
رشد از قوانین و مقررات در ارتباط با آن سیستمها به اجرا در میآید.
در این زمینه، یک مجموعه فوقالعاده بزرگ و پیچیده از چالشهای انطبواق بوا قوانون در حوال
حاضر برای هر شرکتکننده در بازار ارز مجازی وجود دارد.
اگر چه در حال حاضر قوانین مربوط به ارزهای دیجیتالی و استفاده از آنهوا نسوبتاً کوم اسوت،
طیف وسیعی از قوانین موجود در تمامی حوزههای قضایی این قابلیت را دارند که بر توسوعه و
استفاده از ارز دیجیتال تأثیر گذارند. در حال حاضر، برای جامعه ارز مجواز ی انطبواق بوا قوانون
یک نگرانی عمده است.

به گزارش مهناز صابونچی سردبیر سایت خبری اقلاکیون